بهترین روش ارتودنسی برای دندان های سالم و لبخندی زیبا

بهترین روش ارتودنسی سوالی است که بسیاری از افراد قبل از شروع درمان از خود می پرسند. انتخاب روش مناسب نه تنها به زیبایی لبخند کمک می کند، بلکه سلامت دندان ها و فک را نیز تضمین می کند. در این مقاله انواع ارتودنسی و مزایا و معایب هر روش را بررسی می کنیم تا بتوانید با آگاهی کامل روش مناسب خود را انتخاب کنید.

انواع ارتودنسی  دندان

به طور کلی دو نوع ارتودنسی داریم که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد:

نوع ارتودنسی	توضیحات
ارتودنسی ثابت معمولی (فلزی)	براکت های فلزی استاندارد، متصل با سیم و کش
ارتودنسی سرامیکی	براکت های شفاف یا همرنگ دندان، سیم از بین آن ها رد می شود
ارتودنسی دیمون	براکت ها خودتنظیم (لغزشی) هستند و نیاز به تنظیم مکرر کمتر است
ارتودنسی پشت دندانی (لینگوال)	براکت ها در پشت دندان نصب می شوند
ارتودنسی فانکشنال	پلاک برای اصلاح عقب یا جلو بودن فک ها
ارتودنسی نامرئی (اینویزیلاین)	پلاک شفاف، مشابه روکش محافظ دندان
پلاک متحرک با فنر Z	پلاک برای جلو آوردن دندان های عقب رفته
پلاک نگهدارنده (ریتینر)	استفاده پس از پایان درمان برای حفظ نتیجه

ارتودنسی ثابت (رایج ترین روش ارتودنسی)

این ارتودنسی دندان بر اساس جنس و سیستم به کار رفته در آن به چند نوع تقسیم می شود.

ارتودنسی ثابت معمولی (فلزی)

در بریس‌های فلزی معمولا از همان براکت های فلزی استاندارد استفاده می شود که رایج ترین نوع بریس هستند. بریس‌ها همگی به وسیله ی سیم ارتودنسی به هم متصل می باشند و با سیمانی خاصی به روی دندان نصب می شوند. سیم‌ و براکت ها هم به وسیله کش های ارتودنسی به هم وصل می شوند. این روش از نظر مستحکم بودن می تواند بهترین روش ارتودنسی باشد.

مزایا:

• رایج ترین و در دسترس ترین روش ارتودنسی
• مناسب برای درمان انواع ناهنجاری های دندانی و فکی
• مستحکم و مقاوم در برابر فشارهای دندانی
• هزینه پایین تر نسبت به سایر روش ها

معایب:

• قابل مشاهده بودن براکت ها و سیم ها
• نیاز به مراقبت و رعایت بهداشت دقیق
• ایجاد ناراحتی و زخم های کوچک در اوایل درمان
• محدودیت های غذایی برای جلوگیری از آسیب به براکت ها

ارتودنسی سرامیکی

این نوع ارتودنسی همانند نوع فلری است با این تفاوت که از براکت های شفاف یا همرنگ دندان به جای براکت های فلزی استفاده می شود،که سیم های فلزی از بین آنها رد می شود. روی بریس های ارتودنسی سرامیکی از کش های سفید یا رنگی استفاده می شود تا براکت ها کمتر مشخص باشد. این بریس های شفاف از سرامیک، ماده ای شبیه به شیشه ساخته می شود.

مزایا:

• کمتر از نوع فلزی به چشم می آید و ظاهری شفاف و نزدیک به رنگ دندان دارد
• سرعت نتیجه دهی سریع تر نسبت به برخی روش های متحرک
• مناسب برای کسانی که زیبایی درمان برایشان مهم است

معایب:

• هزینه بالاتر نسبت به ارتودنسی فلزی
• امکان تغییر رنگ براکت ها و کش ها
• نیاز به رعایت بهداشت بسیار دقیق

ارتودنسی دیمون

دستگاه ارتودنسی در این روش هم مانند سایر روش ها از سیم های فلزی و براکت ها ساخته می شود، براکت ها در این روش دارای سیستم باز و بسته شدن کشویی و به اصطلاح خود تنظیم هستند. این مکانیزم کشویی دندان ها را به تدریج حرکت می دهد تا آنها را صاف کند. بریس های دیمون از نظر تکنولوژی به کار رفته در آن حرف اول را می زند. چون به دلیل خود تنظیم بودن نیاز به ویزیت های مکرر و تنظیم توسط متخصص ارتودنسی کاهش می یابد. این نوع ارتودنسی بهترین روش ارتودنسی برای افرادی است که می خواهند از جدیدترین نوع ارتودنسی استفاده کنند و در زمان خود صرفه جویی کنند.

مزایا:

• مکانیزم خودتنظیم (لغزشی) باعث کاهش مراجعات پی درپی می شود
• سرعت درمان معمولا سریع تر از ارتودنسی سنتی
• درد کمتر و راحتی بیشتر هنگام حرکت دندان ها
• بهداشت دهان راحت تر نسبت به ارتودنسی سنتی

معایب:

• هزینه بالاتر نسبت به ارتودنسی سنتی و سرامیکی
• براکت ها قابل مشاهده هستند و نامرئی نیستند

ارتودنسی پشت دندانی

بریس های پشت دندانی همان‌طور که از نامش پیداست در سطح پشتی دندان ها نصب می شوند، به آنها بریس های لینگوال می گویند. بریس های لینگوال شبیه به بریس های فلزی هستند، با این تفاوت که محل قرارگیری بریس های لینگوال پشت دندان ها بوده و بریس های فلزی در سطح جلویی دندان ها نصب می شوند. یکی از مهمترین مزایای بریس های پشت دندانی برای بزرگسالان این است که آن ها می توانند بدون اینکه توجه اطرافیان را جلب کنند به رفع مشکلات ارتودنسی دندان هایشان بپردازند.

مزایا:

• از دید اطرافیان کاملا نامرئی است
• مناسب بزرگسالانی که ظاهر ارتودنسی برایشان اهمیت دارد

معایب:

• هزینه بالاتر نسبت به سایر روش ها
• تمیز کردن و مراقبت سخت تر
• نصب و تنظیم دشوار برای متخصص
• ممکن است در اوایل درمان درد یا ناراحتی ایجاد کند

ارتودنسی متحرک

دستگاه ارتودنسی متحرک به دندان ها نمی چسبد و می توان آن را در مواقع لزوم از دهان خارج کرد. این نوع ارتودنسی با توجه به سایزهای مختلف دهان طراحی شد ­‌اند و به برنامه درمان کمک می کند.

دستگاه ارتودنسی متحرک از صفح ­‌های پلاستیکی تشکیل شده که سیم‌ ها از کناره­ های آن بیرون زده است. این سیم ها به دندان شما می­‌چسبد تا بریس را در جای خود محکم نگه دارد. وجود انواع پلاک ارتودنسی متحرک این روش را به چند نوع مختلف تقسیم می کند.

ارتودنسی فانکشنال

از پلاک فانکشنال برای عقب کشیدن فک بالا و جلو آوردن فک پایین استفاده می شود. زمانی از این روش استفاده می شود که فک بالا جلو، فک پایین عقب باشد.

مزایا:

• مناسب اصلاح عقب یا جلو بودن فک ها
• تاثیر مستقیم روی رشد فک و جایگیری دندان ها

معایب:

• نیاز به همکاری دقیق بیمار (خصوصا کودکان)
• ممکن است در ابتدا ناراحتی و محدودیت گفتاری ایجاد کند

ارتودنسی نامرئی یا قالب ارتودنسی متحرک (اینویزیلاین) بهترین روش موجود

در این روش از دو قطعه‌ پلاستیکی استفاده می کنند. این پلاک ها شبیه به روکش ورزشی محافظ‌ دندان هستند. جنس آن ها از مواد پلاستیکی شفاف ساخته می شوند، که قابل مشاهده نیست به همین دلیل آن را نامرئی می خوانند و می توان آن را به عنوان بهترین روش ارتودنسی معرفی کرد.

ارتودنسی نامرئی یا پلاک های شفاف در تمام طول شبانه روز به جز هنگام مسواک زدن باید استفاده شود. در مدتی که پلاک ها پوشیده و تعویض می شوند، دندان ها به تدریج حرکت داده می شوند تا زمانی که نتایج مورد نظر بدست آید.

مزایا:

• از بیرون تقریبا قابل مشاهده نیست
• محدودیت غذایی ندارد و پلاک ها قابل جابجایی هستند
• راحتی و انعطاف بالا در استفاده

معایب:

• مناسب کودکان نیست
• هزینه بالاتر نسبت به روش های ثابت
• طول درمان معمولا طولانی تر
• امکان گم شدن یا تغییر رنگ پلاک ها وجود دارد
• برای انواع شدید ناهنجاری ها مناسب نیست

پلاک متحرک با فنر زد(Z)

این روش برای جلو آوردن دندان های عقب رفته کاربرد دارد. این نوع ارتودنسی از یک جز اصلی و کوچک به نام Z یا همان جز فعال به همراه اجزا نگهدارنده آن، تشکیل شده است. این پلاک‌ به دلیل موقعیت نصب به صورت پنهان روی دندان ها قرار می گیرند و از بیرون اصلا مشخص نمی شود.

مزایا:

• مناسب جلو آوردن دندان های عقب رفته
• نصب و استفاده پنهان و کمتر قابل مشاهده

معایب:

• نیاز به استفاده مداوم برای اثرگذاری
• مراقبت و تمیز کردن پلاک ممکن است دشوار باشد

پلاک نگهدارنده (ریتینر ارتودنسی)

مرحله نگهداری بعد از ارتودنسی، یک مرحله تکمیلی بسیار مهم است که معمولا با استفاده از ابزارهای مخصوصی به نام پلاک ها و نگهدارنده های ارتودنسی انجام می شود.

 نگه دارنده ارتودنسی کاربردش بعد از درمان ارتودنسی خواهد بود، دقیقا پس از پایان درمان ارتودنسی و خارج کردن براکت ها از دهان ریتینر یا نگهدارنده جای آن را خواهد گرفت. به زبان ساده می توان گفت که اگر از پلاک استفاده نکنید، دندان های شما به حالت قبل باز می گردند.

مزایا:

• جلوگیری از بازگشت دندان ها به حالت قبل از درمان
• راحتی نسبی و قابل جابجایی

معایب:

• نیاز به استفاده مداوم بعد از ارتودنسی
• در صورت عدم مراقبت، ممکن است پلاک آسیب ببیند یا اثرگذاری کم شود

مراقبت ها و بهداشت در طول درمان ارتودنسی

رعایت بهداشت در طول درمان ارتودنسی اهمیت زیادی دارد تا از پوسیدگی دندان، التهاب لثه و کاهش اثربخشی درمان جلوگیری شود.

• مسواک زدن و نخ دندان: حداقل روزانه دو بار، مخصوصا بعد از غذاهای شیرین و چسبناک. از مسواک نرم یا مخصوص ارتودنسی استفاده کنید.
• مراقبت از براکت ها و پلاک ها: از جویدن مواد سفت و چسبناک خودداری کنید و پلاک های متحرک را تمیز و خشک نگه دارید.
• مراجعه منظم: برای تنظیم سیم ها و بررسی پیشرفت درمان به متخصص و دندانپزشک مراجعه کنید.
• همکاری بیمار: استفاده مرتب از پلاک ها و ریتینر، رعایت نکات غذایی و اطلاع رسانی در صورت مشکل در براکت یا سیم ها.

رعایت این نکات باعث درمان سریع تر و موثرتر و لبخندی سالم و زیبا می شود.

بهترین روش ارتودنسی برای گروه های سنی مختلف

انتخاب روش ارتودنسی مناسب بسته به سن بیمار و نوع مشکل دندانی و فکی متفاوت است.

۱. کودکان

• ارتودنسی فلزی و ارتودنسی رنگی: مناسب برای اصلاح ناهنجاری های دندانی و جذابیت بیشتر برای کودکان
• ارتودنسی سرامیکی: در صورت تمایل به ظاهر کمتر مشخص

۲. نوجوانان

• ارتودنسی فلزی و رنگی: رایج و موثر
• ارتودنسی سرامیکی: ظاهر کمتر مشخص و سرعت درمان مناسب
• ارتودنسی نامرئی (اینویزیلاین): در برخی موارد برای نوجوانان قابل استفاده است

۳. بزرگسالان

• ارتودنسی سرامیکی: ظاهر شفاف و نزدیک به رنگ دندان
• ارتودنسی دیمون: سرعت درمان بالا و راحتی بیشتر
• ارتودنسی نامرئی با پلاک های شفاف: مناسب برای کسانی که ظاهر ارتودنسی برایشان اهمیت دارد

هزینه ارتودنسی

جمع بندی

انتخاب بهترین روش ارتودنسی به شرایط دندان ها، فک، سن بیمار و نوع ناهنجاری بستگی دارد. هر روش ارتودنسی مزایا و معایب خود را دارد و رعایت بهداشت، مراقبت های لازم و همکاری بیمار نقش کلیدی در موفقیت درمان دارند. با مشاوره تخصصی و انتخاب روش مناسب، می توان به لبخندی سالم، زیبا و ماندگار دست یافت.

سوالات متداول