تغذیه بعد از ارتودنسی: راهنمای کامل برای موفقیت درمان

تغذیه بعد از ارتودنسی یکی از عوامل کلیدی در موفقیت درمان و حفظ سلامت دندان هاست. پس از نصب بریس ها، دندان ها و لثه ها حساس تر می شوند و نوع تغذیه می تواند بر روند حرکت دندان ها و دوام دستگاه ارتودنسی تاثیر مستقیم بگذارد. رعایت اصول تغذیه ای صحیح در این دوران، به کاهش درد، جلوگیری از آسیب به براکت ها و تسریع نتیجه درمان کمک می کند.

اهمیت تغذیه بعد از نصب ارتودنسی

با نصب ارتودنسی، قرار است دندانها جابه جا شوند و به سمت موقعیت مناسب خود حرکت کنند. مصرف انواع مواد غذایی نیز در حرکت و چرخش دندان تاثیر می گذارد و اگر در تغذیه خود دقت نداشته باشید، باعث اختلال در روند درمان می شود. درست است که براکت های ارتودنسی دندان در روش ثابت از مقاومت بالایی برخوردار هستند اما باز امکان شکستن آنها وجود دارد و باید در طول دوره درمان از آنها مراقبت کرد. یکی از نکات مراقبتی بسیار مهم در این زمینه، داشتن برنامه غذایی مناسب در طول درمان است.

تاثیر نوع تغذیه بر سرعت و موفقیت درمان ارتودنسی

مصرف مواد غذایی نرم و چسبنده و یا خوراکی هایی که نیاز به جویدن زیاد دارند، می تواند باعث اختلال در جابه جایی دندان ها شود و حتی دندان هایی را که تازه در موقعیت جدید قرار گرفته اند از جای خود خارج کند. این موضوع سرعت حرکت دندان ها را کاهش داده و روند درمان را کند می کند.
خوردن غذاهای سخت نیز فشار و درد ناشی از ارتودنسی را دوچندان کرده و در صورت تکرار، احتمال شکستن بریس ها و افزایش هزینه درمان را بالا می برد. در موارد شدید، حتی ممکن است باعث برگشت درمان ارتودنسی نتایج درمان شود.

غذاهای مناسب بعد از ارتودنسی ثابت

ارتودنسی ثابت تا آخر دوره درمان به طور ثابت بر روی دندان ها قرار دارد و نمی توان آن را به دلخواه از دهان خارج کرد؛ به همین دلیل تغذیه بعد از نصب آن ها اهمیت زیادی دارد. بعد از نصب ارتودنسی ثابت می توان مواد غذایی زیر را مصرف کرد:

مصرف نان بعد از ارتودنسی

نان های نرم، نان لواش و نان های برشته، نیازی به جویدن زیاد ندارند و مصرف آنها بعد از ارتودنسی هیچ منعی ندارد. اما نان های شیرین و پخته شده ممکن است به دندان ها و بریس های ارتودنسی بچسبند و جویدن آن ها سخت باشد.

مصرف مواد غذایی نرم و انواع سوپ ها

بعد از نصب ارتودنسی برای جلوگیری از درد، ناراحتی و تورم، مصرف مواد غذایی نرم و آبکی مانند سوپ بسیار مفید است. از طرفی مصرف این مواد نیاز به جویدن زیاد و چرخش دهان ندارد.

تغذیه بعد از ارتودنسی با لبنیات

بعد از نصب بریس های دندانی می توان از لبنیاتی مانند ماست، دوغ، کره، پنیرهای نرم و بستنی استفاده کرد. این مواد به دندان ها و براکت های ارتودنسی آسیبی وارد نمی کنند.

مصرف میوه و سبزیجات در تغذیه بعد از ارتودنسی

مصرف سبزیجات نرم مانند کدو، اسفناج و خیار و میوه های نرم مانند موز، هلو، خرمالو و پرتقال و هندوانه بعد از ارتودنسی گزینه مناسبی هستند؛ چون جویدن این مواد غذایی راحت است و نمی تواند به براکت ها آسیبی بزند.

انواع گوشت و منابع پروتئین قابل مصرف

مصرف گوشت قرمز نازک و با برش های کوچک، مرغ نرم، ماهی تون، سالمون و … بعد از ارتودنسی مناسب است. این گوشت ها برای سلامت دندان مفید هستند و به دلیل نرم بودن و دارا بودن فیبر هیچ صدمه ای به دندان ها و بریس ها وارد نمی کنند. اما گوشت های قرمز گاو و گوساله و برگر به دلیل سفت و سختی آن ها ممکن است باعث شل شدن دستگاه ارتودنسی و شکستن براکت ها شوند.

دسرها و میان وعده های مجاز در ارتودنسی

در دوران ارتودنسی لازم نیست به طور کامل از خوردن دسر یا میان وعده صرف نظر کنید، فقط باید انتخاب های نرم و غیرچسبناک داشته باشید. دسرهایی مانند ژله، پودینگ، ماست میوه ای، بستنی بدون مغز و تکه های سفت، شیک های میوه ای و کرم کارامل گزینه های مناسبی هستند که به براکت ها آسیبی نمی زنند. همچنین می توانید از کیک های نرم خانگی، کلوچه های تازه و کوکی های نرم به عنوان میان وعده استفاده کنید. بهتر است از شیرینی های سفت، گز، سوهان یا کارامل پرهیز کنید تا براکت ها و سیم های ارتودنسی دچار شکستگی یا جدا شدن نشوند.

اگر بخواهیم مواد غذایی بیشتری را به لیست غذاهای مناسب بعد از ارتودنسی دندان بیفزاییم، موارد زیر را نام می بریم:

• غذاهای گوشتی و دریایی نرم و بدون استخوان مانند کوفته قلقلی، کیک خرچنگ و سالمون و…
• سوپ
• محصولات لبنی از جمله انواع پنیر های نرم
• پوره سیب زمینی
• لوبیا به صورت پخته شده
• پنکیک
• پوره سیب
• پودینگ
• دسر هایی مانند ژله
• بستنی و شیک ها
• تخم‌ مرغ آب پز
• نودل و پاستا
• نان تورتیلا و دیگر انواع نرم آن
• موز و میوه های نرم دیگر
• کلوچه و کوکی های نرم

لیست کامل غذاهای ممنوعه در زمان ارتودنسی

در دوران ارتودنسی باید از مصرف برخی مواد غذایی که به براکت ها، سیم ها و دندان ها آسیب می زنند خودداری کنید. این خوراکی ها می توانند باعث شکستن بریس ها، کند شدن روند درمان و حتی ایجاد پوسیدگی شوند. مهم ترین مواد غذایی ممنوع در این دوران عبارتند از:

خوراکی‌های سفت و ترد

• ته دیگ، لبه های خشک پیتزا، نان سنگک و بربری
• آجیل، تخمه و خشکبار
• ذرت بو داده (پاپ کورن)
• میوه های سفت مانند سیب و هویج (مخصوصا در صورت گاز زدن مستقیم)

خوراکی های چسبناک و جویدنی

• آدامس، تافی و کارامل
• شکلات های چسبناک و آبنبات
• گز، سوهان و شیرینی های سفت
• پیتزا با پنیر زیاد یا مواد چسبناک

تنقلات فرآوری شده

• چیپس، پفک و کراکرهای خشک
• کلوچه های سفت یا بیسکویت های خشک
• ذرت به صورت بلال (به دلیل گاز زدن ساقه)

نوشیدنی های مضر

• نوشابه های گازدار و انرژی زا
• آبمیوه های صنعتی و شیرین
• نوشیدنی های اسیدی مانند لیموناد یا نوشابه های حاوی اسید فسفریک

مصرف این مواد غذایی ی‌تواند باعث جدا شدن براکت ها، ایجاد لکه روی دندان و افزایش درد و التهاب لثه شود. رعایت این محدودیت ها به شما کمک می کند تا درمان ارتودنسی سریع تر، کم دردتر و موفق تری داشته باشید.

تغذیه بعد از ارتودنسی متحرک

محدودیت در مصرف مواد غذایی و تغذیه در ارتودنسی متحرک به اندازه ارتودنسی ثابت اهمیت ندارد. چون در ارتودنسی های متحرک در هنگام مصرف غذا، باید پلاک ها را از دهان خارج کرد و احتمال آسیب به پلاک های ارتودنسی در این روش با مصرف غذا وجود ندارد.

در دوره درمان ارتودنسی متحرک برای محافظت از دندان ها و لثه و جلوگیری از جابه جایی دندان هایی که در موقعیت جدید قرار گرفتند، باید از مصرف مواد غذایی سفت و سخت و چسبناک خودداری کرد. رعایت بهداشت دهان و دندان پس از هر وعده غذایی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان و عفونت در طول درمان ارتودنسی توصیه می شود.

تفاوت رژیم غذایی در ارتودنسی ثابت و متحرک

در ارتودنسی ثابت، براکت ها و سیم ها به دندان ها چسبیده اند و نمی توان آن ها را هنگام غذا خوردن خارج کرد؛ بنابراین رعایت رژیم غذایی نرم و پرهیز از خوراکی های سفت یا چسبناک ضروری است تا براکت ها آسیب نبینند و روند درمان کند نشود.

در مقابل، در ارتودنسی متحرک، دستگاه هنگام غذا خوردن از دهان خارج می شود و محدودیت غذایی کمتر است. تمرکز اصلی بر رعایت بهداشت دهان بعد از غذاست تا پلاک و باکتری تجمع پیدا نکند و سلامت دندان ها حفظ شود.

نکات بهداشتی و مراقبت از دهان و دندان در دوران ارتودنسی

رعایت بهداشت دهان در دوران ارتودنسی اهمیت بالایی دارد، زیرا براکت ها و سیم ها باعث تجمع پلاک و باقی مانده غذا می شوند. برای جلوگیری از پوسیدگی و التهاب لثه:

• دندان ها را پس از هر وعده با مسواک نرم یا بین دندانی تمیز کنید.
• از نخ دندان مخصوص ارتودنسی استفاده کنید.
• روزانه از دهان شویه آنتی باکتریال بهره ببرید.
• از خوردن مداوم میان وعده پرهیز کنید و بعد از هر وعده مسواک بزنید.
• به‌طور منظم برای بررسی و تنظیم بریس ها به متخصص مراجعه کنید.

رعایت این نکات، سلامت دندان ها و موفقیت درمان ارتودنسی را تضمین می کند.

چند راه حل و روش موثر برای تغذیه بعد از ارتودنسی

• خرد کردن و تکه تکه کردن مواد غذایی می تواند در کاهش بروز مشکلات موثر باشد. حتی اگر می خواهید خوراکی نرمی را بخورید آن را به تکه های کوچک تر برش داده و سپس میل کنید.
• هنگام خوردن غذا سعی کنید غذا را با دندان های کناری و آسیاب بجوید و تکه های غذا را در قسمت پشتی دهان نگه دارید.
• از جدا کردن لقمه با دندان های جلویی، گاز گرفتن و پاره کردن مواد غذایی بپرهیزید. برای جلوگیری از انجام این اشتباه، خرد کردن مواد به قطعات کوچکتر امر موثری است.
• هر لقمه ای را که می خورید به آرامی بجوید. این که بخواهید به سرعت غذا بخورید موجب می شود که شیوه صحیح جویدن با دندان ها کناری را از یاد ببرید. به علاوه امکان خرد شدن مواد سخت غذایی یا استخوان میان گوشت در زیر دندان ها و بریس ها رخ دهد. پس حتی اگر به شدت گرسنه بودید مراقب سرعت و شیوه غذا خوردن خود باشید.

جمع بندی درباره موضوع تغذیه بعد از ارتودنسی

رعایت تغذیه مناسب در دوران ارتودنسی نقش مهمی در سلامت دندان ها و موفقیت درمان دارد. مصرف غذاهای نرم و پرهیز از خوراکی های سفت یا چسبناک، مراقبت منظم از براکت ها و حفظ بهداشت دهان، سرعت حرکت دندان ها را بهینه کرده و از بروز آسیب یا پوسیدگی جلوگیری می کند. با رعایت این اصول ساده، می توان درمان ارتودنسی راحت تر، کم دردتر و موثرتر تجربه کرد.

سوالات متداول